گره کور ۲۰ میلیارد دلار تجارت ایران و عراق؛ چرا دروازه طلایی ریلی همچنان مسدود است؟
کارشناس تجارت بین‌الملل، گفت: هدف‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری نیازمند توسعه فوری زیرساخت‌های لجستیکی است؛ اما تکمیل پروژه راهبردی راه‌آهن شلمچه-بصره، که می‌تواند هزینه‌های حمل و نقل جاده‌ای را حذف کند، به دلیل کُندی پیشرفت و تأخیر در اجرای تعهدات، همچنان با موانع فنی و سیاسی روبرو است.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان منطقه آزاد اروند به نقل از خبرگزاری آنا، «محمد طاهری» کارشناس تجارت بین‌الملل با تاکید براینکه توسعه روابط ایران و عراق نیازمند ایجاد زیرساخت‌های حمل و نقلی ارزان و مطمئن است، گفت: تکمیل راه‌آهن شلمچه-بصره به عنوان یکی از زیرساخت‌های راهبردی میان دو کشور همچنان با کُندی پیش می‌رود.
به گفته کارشناس تجارت بین‌الملل،درسال‌های پس از سقوط حزب بعث عراق (۲۰۰۳)، در کنار رشد سطح روابط سیاسی، روابط اقتصادی به ویژه حجم تجارت بین ایران و عراق نیز افزایش چشم‌گیری داشته است. در کنار عبور میلیونی زوار اعتاب مقدسه بین دو کشور به ویژه در ایام اربعین حسینی، حجم مبادلات تجاری ایران و عراق از کمتر از ۱ میلیارد دلار در سال ۱۳۸۳ به بیش از ۱۲ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته است.
وی تاکید کرد: با وجود رشد چشمگیر تجارت ایران و عراق از ۱ میلیارد دلار به بیش از ۱۲ میلیارد دلار در دو دهه اخیر، هدف‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری نیازمند توسعه فوری زیرساخت‌های لجستیکی است؛ اما تکمیل پروژه راهبردی راه‌آهن شلمچه-بصره، که می‌تواند هزینه‌های حمل و نقل جاده‌ای را حذف کند، به دلیل کُندی پیشرفت و تأخیر در اجرای تعهدات، همچنان با موانع فنی و سیاسی روبرو است و عملاً به دروازه طلایی تجارت دو کشور تبدیل شده که دسترسی به آن میسر نیست.
طاهری تاکید کرد: با این حال این رقم با هدف‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری انجام شده میان دو کشور فاصله زیادی دارد؛ فاصله‌ای که پر کردن آن نیازمند توسعه زیرساخت‌های لجستیکی به ویژه در حوزه حمل و نقل کالا است. در حال حاضر اکثر مبادلات تجاری بین ایران و عراق به شکل جاده‌ای صورت می‌گیرد که ظرفیت محدودی داشته و خود با چالش‌های متعدد مواجه است. چالش‌هایی که باعث افزایش هزینه و زمان برای تجار می‌شود.
وی تصریح کرد: با وجود اینکه راه‌آهن یکی از به‌صرفه‌ترین و ایمن‌ترین مسیر‌های حمل و نقل به شمار می‌رود تاکنون هیچ مسیر ریلی بین ایران و عراق به بهرهبرداری نرسیده است.
*دروازه طلایی تجارت عراق و ایران*
به گفته طاهری؛ حدود دو دهه پیش طرح اتصال ریلی میان دو کشور با طرح خط ریلی شلمچه-بصره مطرح شد ولی از آن زمان تاکنون به دلایل فنی و سیاسی به بهره برداری نرسیده است. تاخیر طولانی در اتصال خط ریلی شلمچه-بصره در حالی است که این پروژه برای بهرهبرداری کامل، تنها به ۳۳ کیلومتر ریل‌گذاری، مین روبی ۱۶ کیلومتر اول مسیر و یک پل ۸۰۰ متری بر روی اروند رود نیاز دارد. این خط ریلی، شلمچه را که یکی از مرز‌های پرتردد مسافری و تجاری هست، به بصره به عنوان سومین استان پرجمعیت و دروازه طلایی تجارت عراق متصل خواهدکرد. اجرای این طرح در توسعه روابط ایران و عراق به قدری حائز اهمیت بوده که بار‌ها توسط وزرای مربوطه وقت، رئیس جمهور و حتی رهبر انقلاب نیز مورد تاکید قرار گرفته است.
کارشناس تجارت بین‌الملل، ادامه داد: بر اساس آخرین توافق صورت گرفته میان طرفین در سال ۱۴۰۲ طرف ایرانی متعهد به احداث پل و مین‌روبی و طرف عراقی نیز متعهد به اجرای عملیات ریل گذاری شده بود.
*احداث خط ریلی در عراق، به یک شرکت اسپانیایی واگذار شده*
طاهری با تاکید بر اینکه با وجود انعقاد اولین تفاهم نامه مربوط به این خط ریلی در سال ۱۳۹۳ و با توجه به حجم کم عملیات اجرایی از نظر طول مسیر، روند پیشرفت این پروژه با توقف‌های پی در پی مواجه شده است، گفت: در مورد تعهدات دو طرف نیز، تنها بخشی از عملیات مین‌روبی انجام شده و ۴۰ درصد عملیات شمع‌کوبی پل بازشو نیز توسط طرف ایرانی انجام شده، اما طرف عراقی هنوز ریل‌گذاری را شروع نکرده است. احداث خط ریلی در عراق، که از قرار معلوم به یک شرکت اسپانیایی واگذار شده، نیازمند مین روبی کامل مسیر است که همانطور که گفته شده از تعهدات ایران به شمار می‌رود.
کارشناس تجارت بین‌الملل، اظهار کرد: با توجه به اهمیت راهبردی این مسیر ریلی و تعویق چند ساله تکمیل آن، انتظار می‌رود تا مسئولین مربوطه به ویژه وزارت راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران، اتمام هرچه سریعتر این پروژه را در صدر اولویت‌های خود قرار داده و با اجرای کامل تعهدات مقرر شده در تفاهم‌نامه‌های بین دو طرف زمینه اجرای کامل تعهدات طرف مقابل را نیز فراهم سازند.
