مانند تمام لوازم الکترونیکی، کامپیوترها هم عمر مفیدی دارند و بعد از گذشت مدتی، دیگر نمی‌توانند خدماتی را که انتظار داشتیم ارائه دهند. اما پرسش اینجاست که اگر ما یک کامپیوتر جدید خریداری کنیم تا چه اندازه دوام میاورد؟
کامپیوترهای شخصی همیشه برای کسانی که به دنبال یک سیستم خوب می‌گردند و اکثر کار خود را در خانه انجام می‌دهند، بهترین و منطقی‌ترین گزینه به حساب می‌آید چرا که کاربر بعد از گذشت مدتی می‌تواند قطعات آن را تعویض کرده و نمونه‌های جدیدتر را جایگزین آن کند. اما هنگام خرید یک سیستم جدید، بعید است این فکر به سراغ‌تان نیاید که سیستم جدیدی که قصد خرید آن را دارید، تا چه اندازه قرار است برایتان دوام داشته باشد؟ این پرسش بسیار اهمیت دارد و در واقع دلیل اصلی انتخاب قطعات شما به حساب می‌آید.
وقتی شما یک سیستم خریداری می‌کنید، اینکه تا چه اندازه و به چه صورتی قرار است از آن استفاده کنید و لذت ببرید، باعث می‌شود به سراغ قطعات مختلفی بروید. برای مثال کسی که بودجه‌ی محدودی دارد اما در عین حال می‌خواهد به انجام بازی‌های مختلف بپردازد، نمی‌تواند انتظار داشته باشد سیستمی که خریداری می‌کند سال‌ها دوام داشته باشد. قطعا سال‌ها سالم کار می‌کند اما برای هدفی که در ابتدا خریداری شده بود دیگر مناسب نخواهد بود.
با این حال پاسخ این پرسش که یک سیستم جدید چند سال دوام می‌آورد خیلی ساده نیست و باید فاکتورهای مختلفی را در پاسخ به آن مورد بررسی قرار دهیم. اگر در اینترنت این عبارت را جست‌و‌جو کنید، احتمالا به «۳ الی ۱۰» سال بر خواهید خرد که خیلی گسترده و کلی است و در نتیجه پاسخ دقیقی به پرسش شما نخواهد بود. اما در هر صورت، مطمئن باشید هر سیستمی که خریداری می‌کنید با هر هدفی، تا سه‌سال می‌تواند انتظارات‌تان را برطرف کند. البته به این شرط که در همان سال اول متناسب با هدف شما خریداری شده باشد. حال اگر حداقل سیستم موجود هم بود باز هم می‌تواند تا سه‌سال همراهی‌تان کند.
به طور دقیق اما هیچ‌کسی نمی‌تواند به شما بگوید چقدر قرار است از سیستم خود به بهترین شکل ممکن استفاده کنید. چرا که مواردی نظیر مدل، شرکت سازنده، نوع پردازنده، حتی وضعیت برق خانه‌ی شما می‌تواند روی طول عمر مفید یک سیستم تأثیر زیادی بگذارد. اما یک سری نکات وجود دارد که اگر از آن‌ها پیروی کنید قطعا می‌توانید طول عمر سیستم خود را افزایش دهید. از آن طرف یک سری کارها هم هستند که می‌توانند خیلی زود موجبات خراب شدن سیستم شما را فراهم کنند چرا که کامپیوتر تشکیل شده از چندین قطعه‌ی مختلف با طول عمر گوناگون. بنابراین می‌پردازیم به آنچه که روی طول عمر مفید و دوام یک کامپیوتر تأثیر می‌گذارد.
چه چیزی روی طول عمر مفید و دوام کامپیوتر تأثیر می‌گذارد؟
اگر نمی‌دانید چرا یک سیستم کامپیوتری بعد از گذشت مدت زمانی نسبتا طولانی یا گاها نسبتا کوتاه، شروع می‌کند به ضعیف شدن و کند شدن، یا اگر می‌خواهید مطمئن شوید کامپیوتر شما در طول سال‌هایی که از آن استفاده می‌کنید عملکرد خوب خود را حفظ خواهد کرد، موارد زیر را فراموش نکنید.
۱. نحوه‌ی استفاده
اگر از کامپیوتر خود فقط برای چک کردن اخبار، خواندن ایمیل‌ها، وب‌گردی، خرید آنلاین، تماشای فیلم و سریال و مواردی از این دست استفاده می‌کنید، قطعا می‌توانید بیش از یک دهه از آن استفاده کنید بدون اینکه اصلا شما را ناامید کند. کامپیوترهایی که بیشتر برای اهداف سنگین نظیر ماینینگ، گیم، اپلیکیشن‌های سنگین و گرافیکی و …مورد استفاده قرار می‌گیرند، طبیعتا تحت فشار بیشتری بوده و خیلی زودتر عمرشان کاهش پیدا می‌کند. بنابراین حتما این موضوع را قبل از خرید در نظر داشته باشید که کامپیوتر خود را با چه هدفی خریداری می‌کنید.
۲. گرد و خاک
گرد و خاک روی تمام لوازم الکترونیکی می‌نشیند. اصلا اگر خانه‌ی خود را تمیز نکنید بعد از مدتی می‌بینید که گرد و خاک گرفته است. این موضوع به‌خصوص برای کسانی که در نزدیکی جاده زندگی می‌کنند بیشتر آزاردهنده است اما در عین حال نمی‌توان کاری در قبال آن انجام داد. البته می‌توان لوازم را تمیز نگه داشت اما نمی‌توان از ورود خاک جلوگیری کرد چون آن‌ها بالاخره راه خود را برای نشستن روی لوازم شما پیدا می‌کنند.
گرد و خاک برای سلامت پردازنده و گرافیک شما بسیار خطرناک است. این قطعات از فن‌های خنک‌کننده بهره می‌برند که باید مسیر آن‌ها آزاد باشد. اگر خاک روی فن بنشیند، نه تنها آن را سنگین می‌کند بلکه جلوی گردش هوا را هم درون کیس می‌گیرد. در نتیجه نه پردازنده و گرافیک خوب خنک می‌شوند، نه دمای آزاد شده از آن‌ها از درون کیس خارج می‌شود چرا که گرد و غبار تمام درزهای کیس را می‌پوشانند. به صورت کلی پیشنهاد می‌شود هر شش ماه یا یک سال بسته به محل زندگی، کیس خود را گردگیری کنید. این کار هم بسته به نوع سیستمی که دارید متفاوت است. مثلا یک سری از لپ‌تاپ‌ها به گونه‌ی خاصی باز می‌شوند. سیستم‌های دسکتاپ هم خیلی فرایند پیچیده‌ای ندارند اما می‌توانید در یوتیوب، نحوه‌ی گردگیری سیستم را مشاهده کنید.
۳. قطعات
در کامپیوترها و لپ‌تاپ‌ها، گاهی اوقات یک سری قطعه هستند که به مرور زمان، زودتر از سایر قطعات فرسوده و خراب می‌شوند. همین موضوع می‌تواند در صورتی که برای بهبود این وضعیت اقدام نکنید، کامپیوتر شما را دچار مشکل یا خرابی کند. اگرچه هر قطعه از سیستم می‌تواند باعث دردسر شود، مادربرد، فن‌های خنک‌کننده و رم، بیشترین درصد خرابی را دارند که اگر زود اقدام به حل آن مشکل نکنید، ممکن است هزینه‌ی زیادی روی دستتان بگذارد.
اگر هم قصد دارید قطعه‌ای را از سیستم تغییر دهید، باید توجه داشته باشید که میزان انرژی مصرفی آن باید متناسب با سیستم شما باشد. برای مثال نباید یک پردازنده‌ی بسیار قدرتمند را درون مادربردی قرار دهید که توانایی لازم برای تأمین انرژی مورد نیاز آن را نداشته باشد؛ حتی اگر در فهرست مشخصات آن مادربرد ببینید که از پردازنده‌ی قدرتمند مد نظر شما پشتیبانی می‌کند. بنابراین انتخاب قطعه‌ی اشتباه و ناهماهنگ با سیستم می‌تواند شما را از آن طرف بوم بیاندازد. در حالی که می‌توانید سرعت سیستم خود را افزایش دهید، اما از آن طرف استرس و فشار بیشتری هم روی آن وارد می‌کنید.
۴. دما
مهم نیست از چه وسیله‌ی الکترونیکی استفاده می‌کنید، مادامی که این وسیله گرم می‌شود، احتمال خرابی آن افزایش پیدا می‌کند. یعنی شما باید تلاش کنید تا یک وسیله‌ی الکترونیکی را از افزایش دما نجات دهید و همیشه آن را در شرایط سرد و خشک نگه دارید. البته این توصیه برای تمام لوازم الکترونیکی شاید صدق نکند اما برای کامپیوترها کاملا صادق است. بنابراین توجه داشته باشید داغ شدن همیشه برای یک کامپیوتر یا لپ‌تاپ، سم است.
البته توجه داشته باشید که قرار دادن کامپیوتر در یک محیط سرد برای مدت زمان طولانی هم باعث وارد شدن صدماتی جدی به آن می‌شود. تصور کنید سیستم شما چند روز درون یک اتاق بسیار سرد قرار دارد. شما وارد اتاق شده و آن را روشن می‌کنید. سیستم به محض اینکه روشن می‌شود، گرما تولید می‌کند و این گرما هم به سرعت در مدار پخش می‌شود. حال سیستم سرد شما ناگهان گرم شده و این گرما و سرما به شدت روی طول عمر مفید دستگاه تأثیر منفی می‌گذارد.
بنابراین حواستان را جمع کنید که سیستم باید در دمای معمولی قرار داشته باشد. بسیاری از قطعات به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که در دمای ۸۶ تا ۱۴۰ درجه‌ی فارنهایت (۳۰ تا ۶۰ درجه‌ی سلسیوس، عملکرد خوبی را از خود به نمایش می‌گذارند. البته بالاتر رفتن دما از ۶۰ درجه‌ی سانتی‌گراد می‌تواند خطرناک باشد. بنابراین سعی کنید سیستم خود را همیشه در معرض چنین دمای بالایی قرار ندهید چون حتی در همان ۶۰ درجه‌ی سانتی‌گراد هم سیستم تحت فشار قرار می‌گیرد و از طول عمر مفید آن کاسته می‌شود.
البته قطعاتی که خریداری می‌کنید، شرکت سازنده، جنس مواد بکار رفته در آن، کیفیت خمیر سیلیکون، گرد و خاک درون سیستم، قدرت فن و بسیاری موارد دیگر روی افزایش دما تأثیر می‌گذارد. اگر تمام این موارد در بهترین حالت خود قرار داشته باشند، سیستم حتی اگر در انجام کارهای سنگین داغ هم کند، چون این داغ شدن همیشگی نیست و در حالت عادی در بازه‌ی دمایی ایمن قرار می‌گیرد، مشکل خاصی برای آن بوجود نمی‌آید.
۵. نوسانات برقی
نوسانات برقی مشکلی فوق‌العاده خطرناک است که از کوچک‌ترین لوازم الکترونیکی گرفته تا بزرگ‌ترین آن را به مرور زمان از بین می‌برد. امکانش کم است لوازم الکترونیکی ساخته شود که بخواهیم بگوییم نوسانات برقی خیلی روی آن تأثیر منفی نمی‌گذارد و می‌توانید با خیال راحت در هر شرایطی از آن استفاده کنید. شاید محصولی که در اختیار دارید سال‌ها برایتان کار کند اما صحبت عمر مفید و کیفیت کاری است که به شما ارائه می‌دهد.
نوسانات برقی همیشه برای یک سیستم کامپیوتری که قطعات بسیار ضعیفی دارد (حتی قدرتمندترین کیس‌ها هم در مقابل برق شهری ضعیف محسوب می‌شوند)، خطرناک محسوب می‌شود. کاربر قبل از خرید یک سیستم در ابتدا باید به این موضوع فکر کند که میزان نوسانات برق در منطقه‌ی زندگی آن‌ها به چه صورت است. اگر شدید بود، یک ترانس برق یا محافظ تهیه کند. اگر هم نوسانات برق شدید نیست اما قطعی برق زیاد است، یک محافظ یا دستگاهی که برای چند دقیقه برق را درون خود نگه دارد تا کاربر فرصت خاموش کردن اصولی کامپیوتر را داشته باشد هم می‌تواند گزینه‌ی خوبی باشد.
کامپیوترهای ما ارزشمند هستند؛ بنابراین نگه‌داری از آن‌ها هم گاهی اوقات هزینه دارد
منظورمان از هزینه لزوما پول نیست. انرژی و وقتی که می‌گذارید تا هر چند وقت یک‌بار سلامت سیستم خود را مورد بررسی قرار دهید هزینه‌ای است که برای نگه‌داری از آن می‌پردازید. سیستم‌های کامپیوتری برای ما نقش دوستی را ایفا می‌کنند که تنها وظیفه‌ی ما در قبال تمام خدماتی که از آن‌ها دریافت می‌کنیم، سالم نگه داشتن آن‌هاست که آن هم اصلا سخت نیست و با رعایت کردن چند نکته‌ی بالا، به‌راحتی قابل انجام است.
یک سیستم جدید تا چه اندازه پاسخ‌گوی نیاز ما خواهد بود؟
شاید این پرسش بوجود بیاید که یک سیستم جدید چند سال می‌تواند نیاز ما را برطرف کند. البته یک بازه‌ی مشخصی را تعیین کردیم (۳ تا ۱۰ سال) اما گاهی اوقات یک سیستم خیلی زودتر و یک سیستم خیلی دیرتر از کار می‌افتد. این همیشه بستگی به نحوه‌ی استفاده، شرایط محیط و مواردی که در بالا به آن اشاره کردیم دارد. ولی طول عمر مفید به کنار، یک سیستم جدید چند سال می‌تواند همچنان همان کیفیت را ارائه دهد؟
طبق تجربه‌ی شخصی، اگر سیستمی خریداری کنید که قطعات بکار رفته در آن بالارده هستند و نه لزوما بهترین در نوع خود، می‌توانید بیشتر از ۵ سال به‌راحتی به آن‌ها به انجام بازی‌های مختلف بپردازید. برای مثال گرافیک GTX 1070 در سال ۲۰۱۶ راهی بازار شد اما همچنان امکان انجام بازی‌های روز با بهترین تنظیمات گرافیکی در وضوح +FHD با آن وجود دارد. ۴ سال دیگر، این گرافیک دوست‌داشتنی ۱۰ ساله می‌شود و می‌توان ادعا کرد تا ۴ سال دیگر هم مشکلی برای اجرای بازی‌های روز نخواهد داشت. البته قطعا باید تنظیمات را روی متوسط یا Low قرار دهید.
در سال ۲۰۱۶، گرافیک قدرتمند GTX 1070 یک بالارده محسوب می‌شد و نه پرچم‌دار اما می‌بینیم که بعد از گذشت ۶ سال بدون مشکل وظیفه‌اش را انجام می‌دهد. بنابراین اگر سیستمی بالارده متناسب با همان سال خریداری کنید، قطعا می‌توانید تا بیش از ۵ سال، کاری را که با هدف انجام آن، سیستم مورد نظر را خریداری کرده‌اید همچنان انجام داده و لذت ببرید.
بنابراین اینطور می‌توان گفت که یک سیستم پرچم‌دار، بعد از ۵ سال یک بالارده محسوب می‌شود، یک سیستم بالارده بعد از این زمان، میان‌رده و یک میان‌رده هم به پایین‌رده تبدیل خواهد شد. اگر هم حداقل سیستم متناسب با آن سال را خریداری کرده باشید، نباید انتظار داشته باشید بعد از گذشت ۵ سال، همچنان عملکرد خوب خود را حفظ کند و باید قطعا سطح انتظارات خود را کاهش دهید. خصوصا اگر این سیستم مورد نظر یک لپ‌تاپ باشد.
اگر شما هم در رابطه با طول عمر مفید سیستم و همچنین مدت زمانی که آن سیستم می‌تواند کاری را که به خاطر آن خریداری شد به خوبی انجام دهد اطلاعاتی در اختیار دارید می‌توانید آن را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
منبع: MakeUseOf – Digikala