به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان منطقه آزاد اروند به نقل از خبرگزاری تسنیم، نشست هم‌اندیشی اندیشکده‌های ایران و عراق روز سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴ با موضوع «نقش زیرساخت‌های ارتباطی در ایجاد وحدت میان کشورهای اسلامی» و محوریت اتصال ریلی شلمچه–بصره، به همت اندیشکده «سحاب» از ایران و اندیشکده «الرواق» از عراق به‌صورت مجازی برگزار شد.
در این نشست، جمعی از کارشناسان ایرانی و عراقی از جمله مهندس «یونس الکعبی»، مدیرعامل سابق راه‌آهن عراق حضور داشتند.
الکعبی با اشاره به اهمیت توسعه حمل‌ونقل ریلی میان ایران و عراق گفت: دولت عراق برای پیشبرد پروژه شلمچه–بصره فشارهای سیاسی زیادی را متحمل شده است. با این حال، تملک اراضی به‌عنوان گام نخست انجام شده و عملیات ریل‌گذاری نیز به یک شرکت اسپانیایی واگذار شده و بودجه آن تأمین گردیده است. در سوی دیگر، مین‌روبی مسیر نیز به‌عنوان تعهد طرف ایرانی آغاز و به‌صورت حرفه‌ای در حال اجراست.
وی در ادامه با تأکید بر نبود تعارض میان توسعه بنادر عراق و اتصال ریلی شلمچه–بصره افزود: پیش‌بینی می‌شود فاز دوم بندر فاو تا سال ۲۰۲۹ به بهره‌برداری برسد و بندر ام‌القصر نیز ارتقا یابد. بنابراین تجارت کشورهای مختلف با عراق از مسیر بندر فاو و سایر بنادر ادامه خواهد داشت، چراکه فاو دروازه اصلی «جاده توسعه» محسوب می‌شود. در عین حال، مسیرهای حمل‌ونقل عراق با همه کشورها از جمله ایران باز خواهد بود.
الکعبی تصریح کرد: در مرحله نخست، استفاده از مسیر شلمچه–بصره برای انتقال بار تنها شامل کالاهای تولیدی ایران خواهد بود و کالاهای سایر کشورها یا کالاهای ترخیص‌شده در بنادر ایران از این مسیر وارد عراق نمی‌شوند. به گفته او، با آغاز تبادل بار و درآمدزایی اقتصادی از این خط، نگرانی‌ها برطرف شده و زمینه برای همکاری‌های گسترده‌تر فراهم خواهد شد.
اتصال ریلی ایران و عراق از طریق شلمچه–بصره نزدیک به دو دهه است که در دستور کار قرار دارد، اما به‌دلیل موانع فنی و سیاسی، از جمله طرح ادعای تعارض آن با توسعه بندر فاو، هنوز نهایی نشده است.
بر اساس آخرین توافق میان مقامات دو کشور، ایران متعهد به مین‌روبی ۱۶ کیلومتر نخست مسیر و احداث پل بازشوی ۸۰۰ متری بر روی شط‌العرب، و عراق متعهد به احداث خط ریلی ۳۲ کیلومتری شده است. این توافق در ۱۸ شهریور ۱۴۰۲ با کلنگ‌زنی پروژه رسمیت یافت و مقرر شد اتصال ریلی طی ۱۸ ماه تکمیل شود. با این حال، با گذشت حدود یک سال از آن زمان، هنوز تعهدات دو طرف به‌طور کامل اجرا نشده است.
