در سال ۱۹۵۶، کارگاهی در کالج دارتموث، رسماً آغازگر پژوهش‌های سازمان‌یافته در این حوزه شد. همان‌جا بود که جان مکارتی ـ پدر علم ماشین‌های هوشمند ـ برای نخستین‌بار اصطلاح «هوش مصنوعی» را به کار برد.
کاربردهای هوش مصنوعی در میراث فرهنگی
فناوری هوش مصنوعی، مرزهای حفاظت و بازآفرینی میراث فرهنگی را دگرگون کرده است. از بازسازی آثار نابودشده گرفته تا گشودن رازهای زبان‌های باستانی، این فناوری به یکی از ابزارهای اصلی باستان‌شناسان و پژوهشگران بدل شده است.
۱. دیجیتال‌سازی و اسکن سه‌بعدی
بازسازی مجازی بناها و آثار تخریب‌شده (نمونه: بازسازی معبد پالمیرا)
ایجاد موزه‌های دیجیتال با نسخه‌های سه‌بعدی برای بازدید آنلاین
اسکن لیزری دقیق بناها برای مستندسازی و مرمت آتی
باستان‌شناسی مغناطیسی: شناسایی لایه‌های تاریخی با تحلیل داده‌های امواج
۲. تحلیل داده‌های تاریخی
کشف الگوهای پنهان در متون و کتیبه‌ها برای رمزگشایی زبان‌های منقرض‌شده
شناسایی خودکار سبک‌های هنری و تعیین دوره تاریخی آثار
ردیابی شبکه‌های بازرگانی باستان از طریق تحلیل ترکیب شیمیایی سکه‌ها و سفال‌ها
۳. مرمت و حفاظت پیشگیرانه
پیش‌بینی آسیب‌های احتمالی بناها با استفاده از حسگرها و مدل‌های هوش مصنوعی
پایش دقیق وضعیت آثار با پهپاد و پردازش تصویر
۴. افزایش دسترسی و تجربه بازدید
راهنمای هوشمند موزه‌ها و چت‌بات‌های پاسخ‌گو
استفاده از واقعیت افزوده (AR) برای نمایش مجازی بناها
بازسازی چهره‌های تاریخی بر پایه شواهد تصویری و اسکلت‌شناسی
۵. حفاظت از میراث ناملموس
احیای زبان‌های منقرض‌شده با مدل‌های زبانی پیشرفته
ثبت و تحلیل موسیقی‌های سنتی در معرض فراموشی
شبیه‌سازی آیین‌ها و مراسم‌های تاریخی در محیط‌های مجازی
هوش مصنوعی و میراث فرهنگی منطقه آزاد اروند
منطقه آزاد اروند (آبادان و خرمشهر) با پیشینه‌ای غنی از تجارت دریایی، تنوع فرهنگی و صنایع قدیمی، بستری ارزشمند برای بهره‌گیری از هوش مصنوعی در حوزه میراث فرهنگی است.
۱. مسیر تجارت و بازرگانی تاریخی
تحلیل ترکیب شیمیایی سفال‌ها و سکه‌ها برای تعیین قدمت و مسیر تجارت
جانمایی بنادر تاریخی با استفاده از عکس‌ها و نقشه‌های قدیمی
مطالعه کارکرد ظروف و ابزارهای تاریخی در شبکه‌های بازرگانی گذشته
۲. بازآفرینی بافت تاریخی (مسکونی و صنعتی)
بازسازی بافت شهری و صنعتی آبادان بر اساس نقشه‌ها و عکس‌های قدیمی
پیش‌بینی تخریب سازه‌های تاریخی و صنعتی برای پیشگیری به‌موقع
۳. قوم‌باستان‌شناسی و هوش مصنوعی
تحلیل مهاجرت و ترکیب قومی منطقه بر اساس داده‌های تاریخی
بازتولید روایت‌های شفاهی و مستندات فرهنگی با داده‌کاوی پیشرفته
به طور کلی، هوش مصنوعی، تنها ابزاری برای حفاظت از میراث فرهنگی نیست؛ بلکه جان تازه‌ای به آن می‌بخشد و امکان تجربه دوباره گذشته را فراهم می‌کند. در منطقه آزاد اروند، با وجود چالش‌هایی چون جنگ و شرایط اقلیمی سخت، این فناوری می‌تواند در باززنده‌سازی، بازآفرینی و انتقال ارزش‌های تاریخی به نسل‌های آینده نقشی بی‌بدیل ایفا کند.
سعید پیرمند
-
-
-
پیشنهاد حذف تخصیص ارز در ثبت سفارشها -
